Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) işbirliğiyle gerçekleştirilen ''Türk-Türkmen İş Forumu''nda konuşan TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, “Güneş yeniden doğudan yükselirken, bizim coğrafyamız büyük fırsatlar barındırıyor. Bu yeni dönemde, Türkiye ile Türkmenistan’ın işbirliği, bütün bölgenin kaderini değiştirebilir. Türkiye ve Türkmenistan bu bölgede lider aktörlerdir” dedi.
Çırağan Sarayı'nda yapılan foruma, TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, DEİK Türk – Türkmen İş Konseyi Başkanı Sefa Gömdeniz ve yaklaşık 600'e yakın iş adamı katıldı.
Hisarcıklıoğlu konuşmasının başında Cumhurbaşkanım Abdullah Gül’e hitab ederek, “2007 yılında, Cumhurbaşkanı seçilmenizden hemen sonra, kalabalık bir Türk özel sektör heyetiyle birlikte Türkmenistan’ı ziyaret etmiştik. Büyük bir misafirperverlikle karşılandık. Son derece olumlu beklentilerle döndük. O günden bu yana, Türkmenistan ile işbirliğimizi güçlendirmek için, daha çok çalıştık. Bugün de, Sayın Berdimuhamedov’u devlet başkanı olarak ülkemizde ağırlamanın mutluluğunu yaşıyoruz. Devlet başkanlarımızın bu iradesi, bizlere umut ve enerji veriyor” dedi.
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguly Berdimuhamedov’un liderliğinde, Türkmenistan’ın müthiş bir kalkınma hamlesi başlattığını belirten Hisarcıklıoğlu, “bölgedeki pek çok ülkenin aksine, sadece doğal kaynaklara dayalı zenginlik yerine, ülkenize sanayileşme vizyonunu getirdiniz. Bununla ilgili yol haritasını çizdiniz. Bu kapsamda uygulamaya konulan, Türkmenistan 2011-2030 Ulusal Sosyo-Ekonomik Kalkınma Programı’nı, takdirle izliyoruz” şeklinde konuştu.
- “Türkmen halkı artık, özgürlük ve zenginliğin birlikte ilerleyeceğini biliyor”
Türkmenistan’daki büyük sanayi hamlesini desteklediklerini vurgulayan TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, her türlü katkıyı vermeye hazır olduklarını söyledi.
Türkmenistan’ın son 5 yıldır Orta Asya’da ekonomisi en hızlı büyüyen ülke olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, “Bütün dünya küresel krizle boğuşurken, Türkmenistan yüksek oranda büyümeye, dev yatırımlara imza atmaya devam etti. Bugün Türkmenistan, gün be gün kalkınan ve kendi seçtiği yolda güvenle ilerleyen ülkedir.
Sizin önderlik etmenizle, üretim yapan, inşaa eden ve gelişen Türkmen halkını, parlak bir gelecek bekliyor. Türkmen halkı artık, özgürlük ve zenginliğin birlikte ilerleyeceğini biliyor” dedi.
- “Türk iş dünyası ile bir araya gelmeniz, bizi son derece umutlandırdı”
Türkmenistan halkının Berdimuhamedov’a büyük umut bağladığını gördüğünü vurgulayan Hisarcıklıoğlu şöyle konuştu: “Size olan sevgi ve desteklerini, iki hafta önce yapılan seçimlerinde bir kez daha gösterdiler. Çok büyük bir oy oranı ile sizi yeniden Türkmenistan Cumhurbaşkanlığına seçtiler.
Cumhurbaşkanlığı seçimini, tüm halkın oyu ile kazanmanızdan dolayı, sizi can-ı gönülden kutluyoruz.
Yeni döneminizin; şahsınız ve bütün Türkmen kardeşlerimiz için hayırlı olmasını diliyorum”.
Yeni dönemin, Türkiye-Türkmenistan dostluğunun ve ilişkilerinin daha da kuvvetlendiği, işbirliğinin daha da arttığı bir dönem olacağına inandığını kaydeden TOBB Başkanı, “bu anlamda, yeni dönemde ilk yurt dışı ziyaretinizi Türkiye’ye yaparak, Türk iş dünyası ile bir araya gelmeniz, bizi son derece umutlandırdı. Bu ziyaret, bizim için gurur vericidir” dedi.
- “Türkiye ve Türkmenistan bu bölgede lider aktörlerdir”
“Güneş artık yeniden doğudan yükseliyor. Bugün yaşanan küresel sorunlar, işte bu büyük değişimin doğum sancılarıdır” diyen Hisarcıklıoğlu şunları kaydetti: “Güneş yeniden doğudan yükselirken, bizim coğrafyamız büyük fırsatlar barındırıyor. Bu yeni dönemde, Türkiye ile Türkmenistan’ın işbirliği, bütün bölgenin kaderini değiştirebilir. Türkiye ve Türkmenistan bu bölgede lider aktörlerdir. Türk dünyasına yepyeni ufuklar açabiliriz. Sahip olduğumuz güçle, Türk coğrafyasını huzurun ve refahın merkezi haline getirebiliriz.
Bugün müteahhitlerimizin Türkmenistan’da tamamladığı proje sayısı 1000’e, bu projelerin değeri de 25 milyar dolara ulaştı. Sanayi sektörümüz en büyük yatırımlarını Türkmenistan’a yapıyor. Aramızdaki kültürel bağlar her gün daha da kuvvetleniyor. Bunların hepsi, bizim ortak başarılarımızdır”.
- “Cumhurbaşkanı Gül ve Berdimuhamedov’a minnettarız”
Türkiye ve Türkmenistan arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin güçlenmesinden ve bu yönde yaptıkları çalışmalardan dolayı Cumhurbaşkanı Gül ve Berdimuhamedov’a minnettar olduklarını ifade eden Hisarcıklıoğlu, “Büyük ve önemli bir yol açtınız. Ama halklarımızı daha fazla zengin etmek istiyorsak, bu güçlü işbirliğini yeni dönemde daha da artırmak zorundayız. Büyük hedeflere odaklanmalıyız. Önümüzdeki dönemde, Türk firmalarının Türkmenistan’da sadece yatırım yapmasını değil, daha fazla ortaklıklar kurarak, Türkmen özel sektörünün birikimini artırmak istiyoruz.
Küresel piyasalarda tarımsal ürün fiyatları hızla artarken, ortak tarım projeleri yürütmek istiyoruz. Tarihi İpek Yolu’nun geniş tren ağlarıyla, karayolu ulaşım hatlarıyla, enerji koridorlarıyla yeniden canlandırmak, bölgemizi ticaret üssü yapmak istiyoruz. Biz bütün bu alanlarda, hızla adım atmaya, projelere başlamaya hazırız” dedi.
-“Gönlü açık olanın, yolu da açık olur”
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: “Aramızdaki ikili ve çok taraflı işbirliklerini güçlendirerek, Türk dünyasını 21. yüzyılda parlak bir geleceğe taşıyacağız. Bir Türkmen Atasözünde denildiği gibi: “Gönlü açık olanın, yolu da açık olur.” Bizim gönüllerimiz, Türkmen kardeşlerimizle birbirimize sonuna kadar açık. İnanıyorum ki, bu güçlü siyasi irade sayesinde yolumuz da hep açık olacaktır.
Bu iradenin en güzel örneğini birazdan yaşayacağız. Biraz sonra yapılacak ikili iş görüşmelerine, Türkmen bakanlar da katılacaktır. Görüş alıverişi yapabileceğiniz bir ortam olacak. Ben bu toplantının hayırlara vesile olmasını diliyor, hepinizi saygı ve muhabbetle selamlıyorum”.
-Cumhurbaşkanı Gül
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov'u ''Kadirli doğanın devlet başkanı'' olarak selamladı.
Gül, ''Değerli kardeşim'' diye hitap ettiği Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ile birlikte Türk-Türkmen iş adamlarıyla beraber olmaktan büyük mutluluk duyduklarını söyledi.
Türkmenistan'ın 20 yıl önce, 29 Şubat'ta bağımsızlığına kavuştuğunu ve onu ilk tanıyan ülkenin de Türkiye Cumhuriyeti olduğunu belirten Gül, Berdimuhammedov'un dün Türkiye Cumhuriyeti'ne resmi bir ziyaret yaptığını ve bunu beraber kutladıklarını kaydetti.
Salonda Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin en seçkin iş adamlarını gördüğünü belirten Cumhurbaşkanı Gül, konuşmasını şöyle sürdürdü: ''Ama bu seçkin iş adamlarının önemli bir kısmının Türkmenistan'da çok uzun süre faaliyet gösterdiğini, hatta 'Anayurdumuz orası mı burası mı' doğrusu bunu bile ayıt etmenin zor olduğunu biliyorum. Çünkü Türkmenistan'a geldiğimde çoğunuzu orada tanıdım, gördüm. Uzun yıllar oralarda olduğunu, ilk bağımsızlık gününden bu yana hiç kimse Türkmenistan'da değilken sizin kardeşlerinizle kucaklaşmak için koştuğunuzu ve oralarda kaldığınızı biliyorum. Bunu sadece ben değil, bunu değerli kadirli doğanımın da çok iyi bildiğini biliyorum. Dün aranızdaki birçok iş adamları Ankara akşam verdiğim ziyafete de katıldınız. Tek tek hepinizle tokalaşırken, gördüm ki, sizleri benden daha iyi tanıyan kadirli doğanım. Ben sizlerin çoğunuzu ismen tanıyorum, bir kez görmüşümdür ama neredeyse hepinizin hatırınızı sordu, ne yapıyorsun dedi, isminizle hitap etti. Doğrusu bu kadar hepinizi yakından bildiğini, tanıdığını tahmin ediyordum ama bu kadar olduğunu bilmiyordum, onu da itiraf edeyim. Hatta aranızdan bazılarınızın ABD ve Japonya'dan geldiğinizi duydum ve gerçekten bir Türk Cumhurbaşkanı olarak ziyadesiyle gurur ve onur duydum. 'Gerçekten ABD'den ve Japonya'dan mı geldiniz-' diye sorduğumda aranızdan arkadaşlar dedi ki 'Hürmetli Cumhurbaşkanı için dünyanın öbür ucundan da olsa gelirdik' dediler. Dolayısıyla bu karşılıklı sevgi ve muhabbetin muhakkak ki çok derin anlamı vardır.''
Cumhurbaşkanı Gül, son 20 yıl içerisinde Türkmenistan'ın çok büyük atılımlar ve gelişmeler yaptığını, her gittiğinde Aşkabat'ın değiştiğini, dünyanın en modern şehirlerden birisi haline geldiğini gördüğünü söyledi.
Bütün bu kalkınma hamlelerinde Türk iş adamlarının, özellikle müteahhitlerin de katkısı olduğunun bilindiğini belirten Gül, ''Şüphesiz ki sizlere güven duyulduğu için, fırsat verildiği için siz de kendinizi ispatlıyorsunuz. Bu güveni duyan ve sizlere bu fırsatı veren bütün Türkmen yetkililerine, başta değerli devlet başkanı, kardeşim Berdimuhammedov olmak üzere herkese teşekkür ediyorum ve şükranlarımı bir kez daha ifade etmek istiyorum'' dedi.
Cumhurbaşkanı Gül, şüphesiz ki, bu kadar yoğun ekonomik işbirliği ve ilişkiler söz konusu olunca bazı problemlerin olmasının gayet doğal olduğunu, gerçekçi ve realist olunması gerektiğini ifade ederek şöyle konuştu: ''Hiç ilişki ve faaliyet olmazsa hiçbir problem de olmaz. Ama çok yoğun işbirliği olunca bazı problemlerin olması da kaçınılmazdır. Ama önemli olan bütün bunların hal yoluna konulması için halisane, samimi ve bu kardeşliğe yakışır bir davranış içinde olunmasıdır hepimizin. Bunu özellikle Türk iş adamlarına ifade etmek istiyorum. Değerli Cumhurbaşkanı ile biz bu konularda konuştuk. Kendisi gayet alicenap bir şekilde hareket ederek, bunların çözümü için talimatlar vermiştir. Dolayısıyla bu tip problemleri olan Türk arkadaşlarımızın da buna karşılık göstererek aynı samimiyet içerisinde bunları halletmemiz gerekir. Bunu da ifade etmek isterim. Bu konuda Bakanımız Zafer Çağlayan'ı görevlendirdik. Kendisi defalarca gitti, her gidişinde de sayın Cumhurbaşkanı kendisini kabul etti, görüştüler.''
- Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhammedov
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ise, Türk işadamlarının sosyal ve ekonomik açıdan Türkmenistan'ın büyük adımlarla ilerlemesine ciddi katkı sağladıklarını ve birlikte birçok projeye imza attıklarını vurguladı.
Türkmenistan'ın şu anda dünyanın 100'den fazla ülkesiyle dış ticaret ilişkileri içinde olduğunu, Türkiye'nin ''en büyük ve en itibarlı'' iş ortakları arasında yer aldığını dile getiren Berdimuhammedov, 2011 yılı verilerine göre, iki ülke arasındaki ihracat ve ithalat rakamlarının 3 milyar 600 milyon doları aştığını, bunun 2007 rakamlarından 2,8 kat daha fazla olduğunu belirtti.
Son 2 yıl içinde yüzde 25 oranında artan verilerin daha da artacağına inandığını ifade eden Berdimuhammedov, bununla birlikte ihracat ve ithalatın kalitesini artırmanın büyük önem taşıdığını vurguladı.
Şu anda Türkmenistan'da 600'den fazla Türk şirketinin sanayi, inşaat, ticaret ve taşımcılık gibi ekonominin ana sektörlerinde gerçekleştirilen projelere katıldığını kaydeden Berdimuhammedov, şöyle konuştu: ''Türk şirketleri ayrıca Türkmenistan'daki büyük inşaat projelerini gerçekleştirmekte, idari ve sanayi binaları, sosyal kültür amaçlı binaları, karayolu inşası çalışmalarını yapmakta büyük başarılar ve ustalık göstermektedir. 1 Ocak 2012 itibarıyla Türkmenistan'da toplam değeri 16,1 milyar dolar hacmindeki bin 299 adet proje kayda alınmıştır. Bu, son yıllarda Türkmenistan'da Türk şirketlerinin katılımıyla gerçekleştirilen projelerin sayısının da daha artmakta olduğunu göstermektedir.''
İki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin artırılmasındaki potansiyele işaret eden Berdimuhammedov, Türkmenistan'ın başta enerji kaynakları olmak üzere doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülke olduğunu hatırlattı.
Ülkenin güneyindeki Galkınış rezervindeki doğal gaz miktarının 26,2 trilyon metreküp olarak hesaplandığının altını çizen Berdimuhammedov, bu rezervin dünyada ikinci sırada yer aldığını ifade etti.
Berdimuhammedov, ''Doğal gaz bakımından zengin bu rezervi kullanmaya hazır hale getirmek için, tecrübeli yabancı şirketlerle büyük projeler gerçekleştirilmektedir. Bu doğal gaz yatağı, ülkemizdeki doğal kaynakların sadece bir kısmıdır. Önümüzde keşfedilmesi gereken daha bir çok alan bulunmaktadır. Buna bağlı olarak jeolojik araştırma ve yatırım projeleri, büyük kapsamlı olarak ele alınmaktadır'' şeklinde konuştu.
Türkmenistan'da elektrik enerjisinin üretimi ve ihracatının hızla arttığını vurgulayan Berdimuhammedov, bugünlerde büyük elektrik enerji santrallerinin kurulduğunu ve elektrik ihraç etmeye imkan sağlayan elektrik hatları yapıldığını söyledi.
Gurbanguli Berdimuhammedov, ülkelerinde hızla kalkınmakta olan başka bir alanın ise iletişim ve ulaştırma sektörleri olduğunu, bundan dolayı Türk iş dünyasını yüksek teknoloji alanlarında da işbirliği yapmaya davet etti.
Türkmenistan ile dış ticaret ilişkilerinin artırılmasında, taşıma sisteminin yenilenmesi ve genişletilmesinin önemli bir konuma sahip olduğunu belirten Berdimuhammedov, Türkmenbaşı Deniz Limanı'nı yenilemek ve genişletmekle ilgili büyük projeler planladıklarını, Türklerin bu projelere daha aktif katılabileceğini ve tecrübelerini ortaya koyabileceklerini vurguladı.
Turizme de değinen Berdimuhammedov, Türkmenistan'ın turizminin kalkınmasına büyük katkı sağlayacak projelerden birinin Hazar Denizi'nin Türkmen tarafında yapılan Avaza Milli Turizm Bölgesi olduğunu söyledi. Berdimuhammedov, Türkleri turizm sektöründe de karşılıklı çıkar ilişkisi içinde beraber çalışmaya davet etti.
-Ekonomi Bakanı Çağlayan
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, yaklaşık bir ay önce Aşkabat'ta Türk-Türkmen İş Konseyi Toplantısı'nı gerçekleştirdiklerini hatırlatarak, yoğun bir seçim döneminde Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ile çok önemli ekonomik konularla ilgili görüştüklerini hatırlattı.
Kendilerinin yeni dönemde özellikle 5 şehirde yapılacak yeni yapılanmalarda Türk müteahhitlik sektörüne gereken her türlü desteği vereceklerini belirttiğini anlatan Çağlayan, bu arada Berdimuhammedov'un Türk-Türkmen işbirliğinin ticarette ve ekonomide olabildiğince yükselmesi, yapılacak liman sahası başta olmak üzere birçok alanda yapılacak konulara değindiğini kaydetti.
Türkiye-Türkmenistan ilişkilerinin 20. yılını doldurduğunu anımsatan Çağlayan, bugüne kadar Türkmenistan'a 10'dan fazla ziyaret gerçekleştirdiğini, işadamları, TOBB ve meslek kuruluşlarıyla çok yoğun toplantılar yaptıklarını, her birinde de olumlu sonuçlarının ekonomik ve ticari ilişkilerde net şekilde görüldüğünü söyledi.
Zafer Çağlayan, konuşmasını şöyle sürdürdü: ''5 yılda karşılıklı ticaretimiz 4 kattan fazla artmıştır. Dünyanın ikincisi olan Türk müteahhitlik sektörü, son 2 yıldır dünyanın en büyük müteahhitlik işlerini, bir yıl 4 milyar doların üzerinde, bir yıl 3,5 milyar doların üzerinde, Türkmenistan'dan almıştır. Türk işadamlarımızı, sadece müteahhitlik sektöründe değil, aynen geçmişte birçok işadamımızın Türkmenistan'da yapmış olduğu gibi, tekstil-konfeksiyon sektörü başta olmak üzere kimya, enerji, gemi inşa sektöründe de Türkmenistan'ın ekonomisinin çeşitlendirilmesi noktasında atayurdumuza bundan sonra yatırımlara davet etmek istiyorum. Türk işadamları sadece müteahhitlik değil, turizm, enerji, kimya, sanayi, ticaret, tarım, hayvancılık ve gıda sektörlerinde de inşallah Türkmenistan'da Türkmen kardeşlerimizle birlikte yatırım yapacaklardır.''
-Türkmenistan İhraç Ürünleri Tanıtım Fuarı
Tekstil, telekomünikasyon ve farklı pek çok sektörden Türk firmalarının katıldığı forumda, TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ''Türkmenistan İhraç Ürünleri Tanıtım Fuarı''nda standları gezdi.
kAYNAK/www.tobb.org.tr
