Büyük dönüşüm başladı: Ticaretin kalbinde neler oluyor?

Yüzyıllarca ticaretin kalbinin attığı yer oldu. Birçok ünlü işadamının yetiştiği ve Sultanhamam ve Yeşildirek'te neler oluyor?

Bülent Ekimci'nin araştırması

Yüzyıllarca ticaretin kalbinin attığı yer oldu. Bugün ise eski hanları birer birer otele dönüşüyor. Birçok ünlü işadamının yetiştiği ve “Ticaret Üniversitesi” olarak anılan Sultanhamam ve Yeşildirek önümüzdeki yıllarda turizmin merkezi olmaya aday…

SULTANHAMAM, İstanbul’da ticaretin kalbinin attığı yerdir. Eskiden öyleydi, bugün de durum böyle. En azından şimdilik… 8 bin işyeri ve 10 milyar dolarlık iş hacmi ile bölgenin ekonomideki ağırlığını bugün de hissetmek mümkün. Kapalıçarşı, Tahtakale, Mahmutpaşa ve Sirkeci İskelesi arasında kalan bölgeden, bir zamanlar “Ticaret Üniversitesi” olarak bahsedilirdi. Kamuoyunun yakından tanıdığı birçok ünlü işadamı Sultanhamam’dan yetişti. Fakat Anadolulu tüccarların alışveriş merkezi olan Sultanhamam ve Yeşildirek, ekonomideki değişime daha fazla direnemedi. Bölgedeki iş hanları el değiştirmeye ve otel olmaya hazırlanıyor. Bölge, ticaretin kalbinin attığı yerden, turizmin kalbinin attığı yerlerden birisi olmaya doğru gidiyor.

İSTANBUL’UN HANLAR BÖLGESİNDE DÖNÜŞÜM

Bizans’tan bu yana ticari faaliyetlerin sürdüğü yer olan Sultanhamam, aslında bugünkü modern alışveriş merkezlerinin ilk örneklerinden. 80-100 yıl öncesine kadar kervanlarla Sultanhamam’a gelen tüccarlar, hanların alt katlarına hayvanları bağlar, üst katlarında da kendileri kalırdı. Bölgedeki çoğu yeni binanın isminin sonuna “Han” kelimesinin konması, eski tarihlerden kalma bir adet.

Kumaşçısından iplikçisine, konfeksiyoncusundan düğmecisine kadar tekstil üzerine toptancıların faaliyet gösterdiği Sultanhamam ve Yeşildirek, İstanbul’daki fabrikaların mallarını Anadolu tüccarlarıyla buluşturan bir merkez olarak işlev gördü. Deniz, tren ve karayolu gibi her tür yolla bölgeye ulaşmak mümkün. Bölgedeki çok sayıdaki handa toptancılar hala faaliyet gösteriyor. Fakat, gelinen noktada bölge büyük bir değişim içinde. Fatih Belediyesi’ne bağlı olan Sultanhamam ve Yeşildirek’te, iş hanlarının bazıları el değiştirmiş, bazı han sahipleri ise içlerinde faaliyet gösteren esnafa çıkması için baskı yapmaya başlamış. Hanların bazıları, otel olarak yeniden düzenlenmek için tadilata girmiş durumda. Bölgede hummalı bir tadilat faaliyeti gözleniyor.

HANLAR EL DEĞİŞTİRİYOR

Geçtiğimiz hafta Yeşildirek’te Hatem Han’daki toptancılara dükkanlarını boşaltmaları için tebligat geldiğini duyunca araştırma yapmak için bölgeye gittik. Hatemoğlu markasının sahibi Saygı ailesine ait olan Hatem Han değil ama Sultanhamam ve Yeşildirek’te kısa süre önce üç dört hanın el değiştirdiğini öğrendik.

Sultanhamam Cemal Nadir Sokak’taki Keskin Han, geçtiğimiz yıl 12 milyon TL’ye el değiştirmiş. Malatyalı bir yatırımcının aldığı söylenen ve içinde 250 işyeri bulunan han boşaltılmış ve tadilat başlamış. Yeni sahiplerinin Keskin Han’ı otel yapacağı söyleniyor.
Sultanhaman’dan başlayan ve Cağaloğlu Yokuşu’na bağlanan Cemal Nadir Sokak’ın sonundaki Nur Han da Malatyalı aynı yatırımcı tarafından satın alınmış. Nur Han’ın 8 milyon TL’ye el değiştirdiği söyleniyor.

Cemal Nadir Sokak’ta Keskin Han’ın yanındaki Büyük Milas Han da el değiştirmek üzere. Çok hisseli hanın yarısı satılmış, diğer yarısı için de pazarlıklar sürüyor. Aşirefendi’deki Birlik Han satılmış. Sultanhamam’daki üç katlı Kısmet Han da el değiştirmiş. Kısmet Han’ı, Siirtli bir yatırımcı 7 milyon dolara satın almış. Bir zamanlar Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu’nun istediği belirtilen Gürün Han’ın da çok sayıda taliplisi olduğu söyleniyor.

OTEL ADAYI HANLAR

Sultanhamam’daki Keskin Han’ı otel yapmak için yeni sahibi çalışmalar başlamış. Otel olmasına kesin gözüyle bakılan ikinci han ise Demiray Han. Bayrampaşa’daki Akvaryum Alışveriş Merkezi’nin de kurucusu olan Yaşar Dalkıran, sahibi olduğu Demiray Han’ı otel yapmak istiyormuş.

1969 yılından beri Sultanhamam’da esnaflık yapan Muti Çocuk Giyim’in sahibi Nusret İlter, gelişmelerle ilgili şunları söylüyor: “Yaşar Dalkıran dört beş yıl önce Demiray Han’ı 2 milyon 500 bin dolara satın aldı. Geçen yıl hana Amerikalılar talip oldu. Hatta Amerikalılara ben aracı oldum. Dalkıran, 15 milyon dolar istedi. Karşı taraf 12 milyon 500 bin doyar verince anlaşma olmadı. Han için şimdi 22 milyon dolarlardan bahsediliyor. Yaşar Bey hanı otel yapmak istiyor. Hanın üst katlarındaki esnafın çoğu boşalttı. Giriş katındaki dükkanları hava para vererek tutan esnaf ise boşaltmaya yanaşmıyor.”

Hatem Han’ın üçüncü katındaki işyerinde görüştüğümüz Nusret İlter, Yaşar Dalkıran’la anlaşamayan Amerikalı yatırımcıların Hatem Han içinde geçen yıl 7-8 milyon dolar teklif ettikleri söylüyor. İlter, yedi hissedarlı Hatem Han’ın da değerini bulduğunda satılabileceğini vurguluyor.

ESNAFA “BOŞALTIN!” TEBLİGATI

Fatih Belediyesi, yılbaşında Sultanhamam ve Yeşildirek’teki sokakların başına araç girişini önleyen bariyerler koydu. Ticaretin merkezi olan Sultanhamam’da cadde ve sokaklar gündüz saat 10’dan 18’e kadar trafiğe kapatılmış durumda. Demiray Han’ın cadde üzerindeki dükkanlarından birinde faaliyet gösteren Himm’s Tekstil’in toptancısı Petek Tekstil’in sahibi Hayrettin Efehan, “Mal sahibinin bir otel sahibi ile ortak olarak Demiray Han’ı otel yapmak istediğini duyuyorduk. Yaşar Dalkıran, ‘Çıkın binada tadilat yapacağım’ diyor. Bina için belediyeden öyle bir rapor almış ki, raporda bina ne çürük de ne de içinde oturulamaz diyor. Fatih Belediyesi binadaki yüze yakın esnafa dükkanlarınızı boşaltın diye tebligat gönderdi. Esnaf olarak biz de mahkemeye başvurup yürütmeyi durdurma kararı aldırdık. Eminönü bölgesinde bizim durumumuzda olan çok han var. Dükkanının yerine göre 35 bin dolar ile 120 bin dolar hava parası veren esnaf var. Ben bu dükkanı tutarken 150 bin dolar hava parası verdim” diyor.

KİRALAR YÜZDE 20 ARTTI

Otel yapılmak için satın alınan veya boşaltılan hanların durumu, çevredeki diğer hanlardaki kiraların artmasına neden olmuş. Otel olacak hanlardaki işyerini boşaltan esnaf, çevredeki diğer hanlara hücum etmiş durumda. Talep arttığı için kiralar yüzde 20 artmış. Artan sadece kiralar da değil. Trafiğe kapanan yollar yüzünden hamallar da fiyat artırmış. Görünen o ki, Eminönü ve Sirkeci’de yer bulamayan yatırımcılar için Sultanhamam ve Yeşildirek’teki çok odalı hanların her biri potansiyel birer otel adayı.

Sultanhamam’dan çıkan ünlü işadamları

Toprak Holding’in sahibi Halis Toprak, Nergis Holding’in sahibi Cavit Çağlar, Mithat Giyim’in sahibi Mithat Gürsoy, Akın Tekstil’in sahibi Rüştü Akın, Verdi Tülleri’nin sahibi Recep Tanrıverdi, Zorlu Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı ve Taç Perde’nin sahibi Ahmet Nazif Zorlu, Çalık Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çalık, Sultanhamam Yeşildirek’te yetişen işadamlarımızdan. Sultanhamam’dan yetişen bu isimlere Denizlili iplik tüccarı Ahmet Paralı, Kayseri’de iplik fabrikası ve Bursa’da tekstil tesisleri bulunan Halil Çetinkaya, Kayserili tekstilci Nuh Mehmet Küçükçalık, Havza’da iplik fabrikası ve Edirne’de dokuma fabrikası bulunan Hereke Halı’nın sahibi Kayserili Mehmet Kilimci’yi de eklemek mümkün.

Neden otel yapıyorlar?

Sur içindeki bölgede son yıllarda ticaret merkezlerinin turizm merkezlerine dönüşmesi doğrultusunda dikkat çekici bir dönüşüm yaşanıyor. Bunun nedeni kuşkusuz İstanbul’a gelen turist sayısındaki artış. İstanbul Turizm İstatistikleri Raporu’na göre İstanbul’a gelen yabancı turist sayısı 2013’ün ilk ayında geçen yıla göre yaklaşık yüzde 18 artış gösterdi. Önceki yılın gelen turist sayısı 451 bin 622 iken, bu yıl aynı rakam yüzde 17,9’luk artışla 532 bin 726 oldu. Rapora göre İstanbul'u tercih eden turistler arasında Almanlar yüzde 7.7'lik payla birinci, Ruslar yüzde 7.3'lük payla ikinci, İngilizler yüzde 4.1 ile üçüncü, Amerikalılar yüzde 4 ile dördüncü, Libyalılar yüzde 3.9 ile beşinci sırada yer aldı.

Sultanhamam ve Tahtakele’deki meşhur hanlar

Gürün Han
Hatem Han
Büyük Milas Han
Şark Han
Kısmet Han
Havuzlu Han
Taşçılar Han
Katırcıoğlu Han
Birtaş Han
Soybaşlar Han
Kırcıoğlu İş Hanı
Keskin Han
Diri Han
Demiray Han
Sabuncu Han
Kürkçü Han
Leblebici Hanı
Büyük Valide Hanı
Büyük Yeni Han
Ali Paşa Hanı
Baltacı Münhedim Hanı
Çuhacı Hanı
Çukur Han
Kızlarağası Hanı
Taş Han
Yağcı Han

Para Dergisi